Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà còn là yếu tố sống còn cho doanh nghiệp trong thời đại kỹ thuật số. Tuy nhiên, chỉ 6,2% doanh nghiệp tại Việt Nam đã xác định rõ mục tiêu chuyển đổi số, và 7,6% có kế hoạch cụ thể. Vậy làm sao để doanh nghiệp bạn không tụt lại phía sau?
Tóm tắt nhanh:
- Lãnh đạo: Cam kết từ ban lãnh đạo là yếu tố quyết định.
- Nhân viên: 84% sẵn sàng học kỹ năng mới, nhưng chỉ 43% tự tin thích ứng với công nghệ.
- Hạ tầng công nghệ: 58,53% doanh nghiệp đã chuẩn bị nâng cấp, nhưng chi phí vẫn là rào cản lớn.
- Đánh giá và lập kế hoạch: Cần bảng kiểm tra rõ ràng để xác định điểm mạnh, yếu và ưu tiên.
Công cụ hỗ trợ:
- Mô hình đánh giá như Khung Chính Phủ Số và các công cụ từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư giúp đo lường năng lực số.
- Lựa chọn các dự án số hóa phù hợp với nguồn lực và mục tiêu.
Hãy bắt đầu bằng việc đánh giá năng lực hiện tại, xây dựng kế hoạch chi tiết, và tận dụng các công cụ hỗ trợ để dẫn đầu trong hành trình chuyển đổi số.
Mô Hình Đánh Giá Mức Độ Trưởng Thành Số Của Doanh Nghiệp
Các Lĩnh Vực Đánh Giá Chính
Hãy nhìn vào những yếu tố quan trọng cần được xem xét trong quá trình chuyển đổi số.
Sự Hỗ Trợ từ Ban Lãnh Đạo
Sự cam kết từ ban lãnh đạo là yếu tố quyết định cho bất kỳ dự án số hóa nào. Lãnh đạo cần tham gia trực tiếp, xây dựng một tầm nhìn chiến lược rõ ràng, phân bổ nguồn lực hợp lý và khuyến khích văn hóa đổi mới trong tổ chức. Điều này không chỉ giúp định hướng mà còn tạo động lực cho toàn bộ đội ngũ [3].
Mức Độ Sẵn Sàng của Nhân Viên
Một khảo sát trên 302 nhân viên tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam đã chỉ ra rằng thái độ, khả năng tự học và đặc điểm cá nhân ảnh hưởng lớn đến khả năng tiếp nhận chuyển đổi số [4].
Dưới đây là một số số liệu về kỹ năng số:
Nguồn: [1]
Hạ Tầng Công Nghệ Hiện Tại
Việc đánh giá hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT) hiện tại giúp xác định những điểm yếu cần cải thiện. Theo thống kê, 58,53% doanh nghiệp đã chuẩn bị để nâng cấp hạ tầng CNTT, 50,78% tập trung vào bảo mật, 27,52% triển khai điện toán đám mây, và 44,74% đảm bảo khả năng tương thích công nghệ với đối tác.
Một ví dụ điển hình là các doanh nghiệp như Tân Cảng, Gemadept, và Vinafco đã thành công trong việc triển khai hệ thống ERP, đồng bộ hóa dữ liệu giữa các bộ phận. Tuy nhiên, 68,3% doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc áp dụng công nghệ mới do chi phí cao.
Việc nâng cấp hạ tầng không chỉ giúp tăng hiệu quả hoạt động mà còn tạo nền tảng vững chắc cho các sáng kiến số trong tương lai.
Phương Pháp Đánh Giá
Thu Thập Ý Kiến Nhân Viên
Phản hồi từ nhân viên đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá mức độ sẵn sàng cho chuyển đổi số. Trải nghiệm số của nhân viên có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của quá trình này [5].
Dưới đây là một số phương pháp thu thập ý kiến:
Đối Chiếu Tiêu Chuẩn Ngành
Việt Nam đã xây dựng Luật Công nghiệp Công nghệ số nhằm hỗ trợ và thúc đẩy chuyển đổi số. Các doanh nghiệp cần tự đánh giá năng lực số của mình dựa trên các tiêu chí “trọng yếu” và “then chốt” trong dự thảo luật.
Ví dụ, ngành bán dẫn là một lĩnh vực quan trọng trong công nghiệp công nghệ số. Việt Nam đặt mục tiêu đạt doanh thu trên 100 tỷ USD/năm vào năm 2050, với tỷ lệ nội địa hóa đạt 25%. Từ việc đối chiếu với tiêu chuẩn ngành, doanh nghiệp có thể xác định rõ những điểm cần cải thiện.
Xác Định Điểm Cần Cải Thiện
Dựa trên các tiêu chuẩn ngành, doanh nghiệp nên tập trung vào những khu vực cần nâng cấp. Để làm điều này, việc thành lập một nhóm chuyên trách là rất cần thiết. Nhóm này sẽ đảm nhận các nhiệm vụ như:
- Phân tích kết quả khảo sát để nhận diện xu hướng.
- Đánh giá khó khăn và xem xét tác động của các đề xuất.
- Sử dụng biểu đồ X–Y để xác định ưu tiên cho các sáng kiến.
Quá trình đánh giá cần được thực hiện thường xuyên, kết hợp với việc giám sát trải nghiệm số thông qua khảo sát. Điều này giúp phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề, đồng thời củng cố nền tảng chuyển đổi số của doanh nghiệp [5].
sbb-itb-e764152
Công Cụ Đánh Giá
Mô Hình Đánh Giá Chuẩn
Việt Nam sử dụng các mô hình đánh giá để đo mức độ sẵn sàng chuyển đổi số. Một trong những mô hình quan trọng là Khung Đánh Giá Chính Phủ Số (Digital Government Readiness Assessment), tập trung vào 7 khía cạnh chính [6]:
Ngoài ra, khung năng lực số DigComp đã được khảo sát trực tuyến với 723 người dân, mang lại nhiều góc nhìn hữu ích. Kết quả cho thấy những người có trình độ học vấn cao hơn, làm việc trong khu vực công hoặc sống tại các tỉnh có chỉ số chuyển đổi số cao thường có khả năng số tốt hơn [7].
Các công cụ đo lường cụ thể cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp đánh giá và nâng cao năng lực số.
Công Cụ Đo Lường
Bộ công cụ đánh giá được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (MPI) cùng Cơ quan Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) phát triển. Theo báo cáo tháng 2/2024, điểm số chuyển đổi số của doanh nghiệp Việt Nam đã tăng từ 0,7 đến 1,4 điểm so với năm 2022 [9].
- Giúp doanh nghiệp xác định điểm mạnh và điểm yếu dựa trên tiêu chuẩn ngành.
- Hỗ trợ lập kế hoạch phát triển kỹ năng số.
Theo số liệu thống kê, 31% doanh nghiệp nhỏ và 29% doanh nghiệp vừa đã có nhận thức rõ ràng hơn về năng lực số của nhân viên [8]. Điều này cho thấy việc ứng dụng công cụ đánh giá một cách bài bản là cần thiết để xác định nhu cầu phát triển cụ thể.
Xây Dựng Kế Hoạch Số Hóa
Khi đã đánh giá mức độ sẵn sàng, bước tiếp theo là xây dựng một kế hoạch số hóa rõ ràng và chi tiết để đạt được các mục tiêu chuyển đổi số.
Mục Tiêu và Chỉ Tiêu
Hãy đặt ra các mục tiêu số hóa phù hợp với chiến lược kinh tế số quốc gia. Theo thống kê, nền kinh tế số Việt Nam đã đóng góp hơn 12% GDP trong năm 2023, với tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) đạt 19% [2]. Để đạt mục tiêu kinh tế số chiếm 20% GDP vào năm 2025 và 30% vào năm 2030 [10], doanh nghiệp cần tập trung vào các lĩnh vực trọng điểm:
Doanh nghiệp cũng cần ưu tiên lựa chọn những dự án số hóa mang lại giá trị thực tế.
Lựa Chọn Dự Án
Việc chọn dự án số hóa nên dựa trên nguồn lực hiện có và khả năng triển khai. Hiện nay, chi phí đầu tư vẫn là một rào cản lớn [11]. Một ví dụ thực tế là FPT.eInvoice – giải pháp này giúp doanh nghiệp giảm thiểu giấy tờ, tích hợp hệ thống và xử lý dữ liệu theo thời gian thực [10].
Lập Kế Hoạch Nguồn Lực
Dựa trên mục tiêu và các dự án đã chọn, doanh nghiệp cần cân đối và tối ưu hóa nguồn lực. Chi phí chuyển đổi số tại Việt Nam có thể dao động từ 200 triệu đồng đến hàng chục tỷ đồng, tùy thuộc vào quy mô dự án [11].
Một số cách tối ưu nguồn lực bao gồm:
- Đầu tư công nghệ phù hợp
Lựa chọn các giải pháp dựa trên tiêu chí chi phí, hiệu quả và bảo mật. Ví dụ, phần mềm MISA giúp tự động hóa kế toán, tăng độ chính xác và hỗ trợ ra quyết định [10]. - Phát triển nguồn nhân lực
Đào tạo kỹ năng số cho nhân viên là một ưu tiên hàng đầu. Doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình đào tạo cụ thể và thường xuyên đánh giá hiệu quả. - Quản lý ngân sách hiệu quả
Phân bổ ngân sách theo từng giai đoạn và ưu tiên các dự án có khả năng mang lại lợi nhuận nhanh chóng. Việc thuê ngoài cũng là một lựa chọn đáng cân nhắc để giảm chi phí và tận dụng chuyên môn từ các đơn vị tư vấn.
Các Bước Tiếp Theo
Tổng Kết Các Điểm Chính
Để thực hiện chuyển đổi số hiệu quả, doanh nghiệp cần hoàn thành các bước đánh giá sau:
Sau khi hoàn thành các bước đánh giá, doanh nghiệp nên cân nhắc vai trò của các chuyên gia tư vấn trong quá trình thực hiện.
Tư Vấn Chuyên Môn
Hợp tác với các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp có thể mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí: Sử dụng kinh nghiệm từ chuyên gia để giảm thiểu rủi ro và tránh lỗi không đáng có.
- Đảm bảo lựa chọn đúng giải pháp: Nhận được hướng dẫn phù hợp với nhu cầu và mục tiêu cụ thể.
- Hỗ trợ toàn diện: Từ giai đoạn lập kế hoạch đến khi đánh giá kết quả, doanh nghiệp luôn có người đồng hành.
Hãy chọn đơn vị tư vấn có kinh nghiệm trong ngành, hiểu rõ về công nghệ và quy trình chuyển đổi số. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực và đạt được mục tiêu đã đề ra.
